Daniel Krokosz: Przygotowanie mentalne jest często pomijane

O znaczeniu przygotowania mentalnego oraz jego roli w starcie sportowca opowiada psycholog sportowy Daniel Krokosz. Do tego podkreśla, jakich błędów należy unikać.

Jakie znaczenie dla sportowca ma wsparcie mentalne podczas długiego wysiłku?
Wsparcie mentalne w każdym sporcie odgrywa istotną rolą. Tak jak mówi dr. Paweł Habrat, pełni rolę jednego z czterech filarów występu sportowca. Mówimy tutaj o przygotowaniu fizycznym, technicznym, taktycznym oraz mentalnym. Często jest tak, że u wielu zawodników te trzy pierwsze filary są mocne, a pomija się tę czwartą nogę. W przypadku długotrwałego wysiłku przygotowanie mentalne ma pomóc zawodnikowi w opanowaniu bólu, stresu przed startem oraz trudności koncentracji nad konsekwentnym realizowaniu konkretnego zadania sportowca. Psycholog sportowy pracując z takim zawodnikiem, na pewno koncentrowałby się właśnie nad tymi wspomnianymi rzeczami.  

W jaki sposób odpowiednie nastawienie sportowca do danego wyzwania rzutuje na jego wynik sportowy?
Często nadmierna koncentracja na wyniku przeszkadza w dobrym realizowaniu zadań np. na zawodach. Jeśli zawodnik koncentruje się na nim, to zazwyczaj rośnie jego lęk, poziom stresu. Każdy wynik niezgodny z jego założeniami, uważany jest przez sportowca za porażkę. Co ciekawe, osiągnięcie takiego rezultatu i realizacja celu często nie jest radosnym wydarzeniem, tylko traktowane jest jako ulga. Więc koncentracja na wyniku niesie ze sobą same złe rzeczy.

 

Więc jakie nastawienie powinien mieć zawodnik?
Najczęściej pracujemy nad nastawieniem na konkretne zadania, które są w 100 procentach zależne od zawodnika, czyli kwestia odpowiedniego rozłożenia sił, radzenie sobie z pierwszym kryzysem, bólem oraz z ewentualnymi sygnałami o urazie. Wiadomo, że organizm wysyła nam takie znaki i czasami są istotne. Ważne jest to, żeby zawodnik nauczył się je odróżniać, czyli te istotne, które faktycznie świadczą o tym, żeby przerwać, od informujących o zwykłym zmęczeniu. 

Jakie techniki należy zastosować w przypadku kryzysu mentalnego podczas wyzwania?
W tej kwestii istotną umiejętnością jest kierowanie uwagi. Jeśli zawodnik koncentruje się na walce z dyskomfortem, to często zużywa dużo energii. Odprowadza koncentrację od najważniejszej kwestii, czyli tego zadania. Jeśli zawodnik zaczyna walczyć ze sobą i poświęca na to energię, to jest wysokie prawdopodobieństwo, że w końcu zabraknie mu sił. Więc uczymy zawodników umiejętności dostrzegania myśli związanymi z lękiem, autorozmową. Jeśli nauczymy sportowca wyłapywania tych myśli i kierowania nimi w stronę istotnych rzeczy, to mamy do czynienia z pozytywną autorozmową, czyli skupieniem się na oddechu lub różnymi afirmacjami.

Podaj przykład afirmacji?
Taka myśl: ból jest nieunikniony, ale cierpienie jest wyborem, często pomaga zawodnikom. Zastanawiają się, czy faktycznie muszą zagłębiać się w cierpienie. Więc należy stosować techniki obserwacji myśli i koncentrowanie uwagi na to, co jest ważne.  

Jakich błędów należy unikać przy wspieraniu mentalnym sportowca w trakcie wyzwania?
Często pojawia się błędne przeświadczenie, że wszystko jest możliwe. Niektórzy utrzymują zawodnika w świadomości o posiadaniu wszystkiego w zasięgu ręki. To prowadzi do nadmiernego szastania własnymi siłami mentalnymi oraz fizycznymi. Doprowadza też do coraz powszechniejszego zjawiska w sporcie, czyli wypalenia oraz utraty motywacji. Drugą rzeczą jest błędne wyznaczanie celów, nazywane negatywnymi. Wtedy mówimy o uniknięciu jakiegoś faktu np.: tylko uniknij kontuzji, nie myśl o tym, że to może boleć, czyli stawiamy cel, zaczynając od słowa „nie”. To jest częsty błąd popełniany przez trenerów. W tym przypadku należy wymyślić cel pozytywny, dzięki któremu chcemy nakierować zawodnika na to, o czym ma myśleć.

Przemek Schenk