Poradnik

Michał Dąbski: Trening mentalny to ciężka i złożona praca ROZMOWA

Jest psychologiem sportowym z wieloletnim doświadczeniem. Pracuje z wieloma sportowcami z różnych dyscyplin. Sam też ma za sobą karierę zawodniczą, w tym ukończenie pełnego Ironmana. Michał Dąbski w rozmowie z TriathlonLife.pl opowiada o znaczeniu treningu mentalnego i jego formach. Radzi także jak do tego treningu się zabrać.

Czym jest trening mentalny?
Trening mentalny jest elementem oddziaływań w psychologii sportu. Ma ona dwie fundamentalne nogi: profesjonalna pomoc psychologiczna oraz zdolność kształtowania określonych umiejętności poznawczych mózgu. Trening mentalny to ćwiczenie pewnych umiejętności psychologicznych. Pomagają one w rywalizacji lub w utrzymaniu jakości treningu sportowego.

Jakie są obszary kształtowania tych umiejętności?
Takimi podstawowymi są: praca z koncentracją i uwagą, umiejętności regulacji emocji, praca z dialogiem wewnętrznym. Zaliczamy do nich jeszcze trening relaksacji, umiejętność stawiania celów i budowania planu oraz zadań. Oczywiście to są tylko podstawowe obszary. Wszystko zależy od wyboru modelu według którego dany zawodnik chce pracować.

Czemu ma służyć trening mentalny?
Trening mentalny ma służyć rozwojowi danej cechy i umiejętności, która została zdiagnozowana, że w danym momencie nad nią trzeba popracować.

Jaką wiedzą powinna dysponować osoba prowadząca trening mentalny?
Jeśli trening mentalny jest wykonywany przez psychologa, to on powinien znać kilka modeli treningu mentalnego. Tylko takie, które zostały przebadane i sprawdzone naukowo. Psycholog praktyk prowadzi trening w oparciu o te modele. W trakcie nabywania doświadczenia oraz własnych spostrzeżeń potrafi je adekwatnie modyfikować do danego zawodnika.

Zobacz też:

Dlaczego Kowalski trenuje zawodników startujących w Kona?

Jaką rolę w przygotowaniach sportowca pełni trening mentalny?
Krąży takie powszechne powiedzenie, że wszystko zależy od głowy. To nie jest prawda. Trening mentalny stanowi jedną z czterech składowych  w czasie startu.

Co się składa na tę całość?
Na cały start składa się: wykonanie sportowe, poziom umiejętności specjalistycznych (technika) i wytrenowane cechy motoryczne oraz właśnie aspekt psychologiczny.

Od czego zależą większe szanse na dobry wynik sportowy?
Wszystko zależy od umiejętności określenia, który z tych czterech elementów wymaga pracy. Potem należy tym się zająć. Nie jest tak, że skoro dwie składowe są na dobrym poziomie, to wystarczy dołożyć „głowę”. Nie zgadzam się z tym twierdzeniem.

W jaki sposób można sprawdzić, który element na dany moment wymaga pracy?
To jest bardzo dobre pytanie. Podstawą jest umiejętność robienia wywiadu. Warsztat pracy psychologa pozwala sprawdzić różne obszary takie, jak: co jest kompetencją świadomą, które obszary są mocnymi stronami, jakie zawodnik posiada przekonania o sobie oraz te myśli, zachowania, które mogą  blokować zawodnika. Skuteczne sprawdzenie elementu wymagającego pracy zależy od warsztatu dobrego psychologa.

Przeczytaj także:

Niesamowite. Od strachu przed wodą do miłości

Czy masz doświadczenie pracy z triathlonistami?
Sam przygotowywałem się do pokonania dystansu pełnego Ironmana. Ukończyłem go. Poza tym pracowałem z wieloma zawodnikami m.in.: z Hanią i Mateuszem Kaźmierczakami.

Co jest ważne w skutecznym treningu mentalnym w odniesieniu do triathlonu?
Po pierwsze umiejętność nazwania celu sportowego i zbudowanie do niego planu realizacji. Triathlon jest złożonym sportem. Dlatego trzeba określić dokładne oczekiwania. Następnie należy skonfrontować się z obawami oraz innymi mechanizmami wpływającymi na strach przed dokładną deklaracją oczekiwań. Więc ważne jest nazwanie celu. Drugą rzeczą jest zbudowanie drogi realizacji do tych oczekiwań w oparciu o dobre i słabe strony oraz rzeczywisty poziom wytrenowanych umiejętności. Trzecim elementem są obszary, w których możemy sprawdzić momenty braku motywacji w czasie treningu. Kolejnym czynnikiem jest sprawdzenie, w którym fragmencie wyścigu czegoś brakuje oraz co chciałoby się rozwinąć.

W jakim stopniu pomaga doświadczenie startowe w triathlonie w pracy z zawodnikami tego sportu?
Do doświadczenia z ukończenia Ironmana dochodzi, to ze sportów walki. Jako zawodnik wiem, co to znaczy „zajechanie się” na treningu. Ta świadomość pomaga mi w rzeczywistym sprawdzeniu granic i możliwości organizmu oraz przekraczaniu tych możliwości.

Co jest ważnym elementem w przekraczaniu możliwości?
Ważna jest umiejętność pracy nad samoregulacją ciała podczas wysiłku sportowego. Przykładem jest pływanie. Chodzi o to, aby podczas tej konkurencji ciało używało tylko niezbędnych mięśni do tego wysiłku. To samo dotyczy części kolarskiej. Żeby nogi pracowały, a górne partie ciała pomagały, ale nie były nadmiernie napięte. Bo to jest zbędne marnowanie potrzebnej energii. Dlatego chodzi o to, żeby przy długotrwałym wysiłku zmniejszać zbędne napięcie ciała.

Dzięki jakim technikom można zmniejszyć napięcie ciała?
To jest możliwe dzięki treningowi skanowania ciała. Można go robić w każdej z trzech dyscyplin składających się na triathlon.

Sprawdż też:

Bebiut: Z kanapy do mety. O jeden lajk za daleko

Czym się różni trening mentalny triathlonisty od przedstawiciela innej dyscypliny sportowej?
Każda dyscyplina sportowa ma swoją specyfikę. Jej zrozumienie jest kluczem do adekwatnego pomagania triathloniście. Bardzo często ludzie przechodzący do triathlonu wywodzą się z jednej z tych trzech dyscyplin. Od razu nie są dobrzy w pozostałych. Zauważyłem, że bardzo ważną rzeczą jest zwiększenie przekonania u zawodnika, że te płaszczyzny mogą być równie mocne co ta koronna.

Jak nazywa się taka praca?
To jest tzw. praca na przekonaniach. Czyli o myśleniu o sobie oraz o własnych możliwościach.

Co jest dla Ciebie najważniejsze w trakcie współpracy z danym sportowcem?
Dla mnie najważniejszy jest człowiek. Moja rola polega na tym, żeby zwiększyć prawdopodobieństwo zrealizowania celów danego zawodnika. Do tego chcę dbać o jego zdrowie psychiczne jako psycholog.

Jaka jest odpowiednia częstotliwość w tygodniu tego typu treningu?
To zależy od tego, co chcemy wzmacniać w danym momencie pracy z zawodnikiem. Kiedy wszystko jest dobrze i nie ma potrzeby pilnej interwencji, to taka sesja może odbywać się co dwa tygodnie lub jeden raz w miesiącu.

A co w przypadku kształtowania jakieś cechy lub umiejętności?
W takich wypadkach najczęściej zawodnik codziennie wykonuje ćwiczenia, ale sam. W tym przypadku trening mentalny to specjalistyczne oddziaływanie określonych ćwiczeń, które on musi regularnie realizować. Niektóre nawet kilka razy dziennie.

Od jakich czynników zależy sukces treningu mentalnego?
Sukces sportowy może być zależny od predyspozycji temperamentu oraz od określonego typu osobowości zawodnika. W zależności od nich psycholog umiejący nazwać i zbadać to specjalnym testem, może dobierać właściwe metody oddziaływań.

Jakie są ograniczenia treningu mentalnego?
Największym ograniczeniem jest robienie ćwiczeń przez zawodnika bez przekonania. Wówczas nie ma sensu tego realizować. Ograniczeniem może też być zlecenie zawodnikom treningu mentalnego bez prawidłowo przeprowadzonego wywiadu. Bez niego nie ma sensu realizacji żadnych ćwiczeń.

Jakich rad udzieliłbyś czytelnikom Triathlonlife.pl?
Wykonywanie ćwiczeń treningu mentalnego może być świetną zabawą, ale pod jednym warunkiem. Jeśli spotka się odpowiednie do tego osoby. Wtedy to zwiększy prawdopodobieństwo osiągania rezultatów sportowych. Jednak trzeba zwrócić uwagę, żeby tym trenerem mentalnym był psycholog. Bo on potrafi zadbać o zdrowie psychiczne zawodnika. Trzeba unikać specjalistów, którzy mówią, że zmieni się życie zawodnika po jednej sesji. Trening mentalny to ciężka i złożona praca.

Rozmawiał: Przemysław Schenk
foto: materiały prywatne

Czytaj także:

Szymanowski: Mam jeszcze niedokończone sprawy na MP ROZMOWA

Pokaż więcej

Powiązane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button
X